Van Abbe-museum geopend in 1936  
Zie ook https://www.eindhovenfotos.nl/1/van_abbe_museum.htm
Schrijfwijze in de oorlogsperiode werd een streepje gebruikt tussen "Abbe" en "museum". Tegenwoordig is die schrijfwijze niet meer gangbaar en wordt het aan elkaar geschreven: Van Abbemuseum.

De oorlogsjaren van Abbe-museum

De eerste directeur, de jonge kunsthistoricus dr. W.J.A. Visser (1904-2002), werkte aanvankelijk twee dagen per week voor het museum. Vanaf september 1937 combineerde hij dit met de functie van gemeentearchivaris. Het museum had verder slechts één conciërge in dienst, die in het souterrain woonde.

Na de Duitse bezetting in mei 1940 verslechterde de situatie in het museum. Tentoonstellingen werden afgelast en het gebouw moest ruimte bieden aan het Heemkundig Museum Kempenland en later aan de luchtbeschermingsdienst. Bovendien bemoeilijkten de verduisteringsregels, waarvoor het glazen dak groen geverfd moest worden, het tentoonstellen van kunst.

Directeur Visser trad in februari 1942 af. Hij was het oneens met het nieuwe NSB-bestuur dat in dezelfde maand aantrad en wilde geen nationaalsocialistisch georiënteerde tentoonstellingen organiseren.

Op 4 april 1942 werd de NSB-kunstenaar J.P.G. Peeters (1890-1944) aangesteld door het Eindhovense NSB-bestuur. Wegens ziekte legde hij op 15 maart 1943 zijn functie neer. Zijn opvolger was L. Th. A. Vrijdag, NSB-lid maar vooral een goede kennis van de NSB-burgemeester Pulles. Hij werd voor twee dagen per week de nieuwe directeur. Het museum werd steeds meer een platform voor de landelijke propaganda van het nationaalsocialisme en de Nederlandse folklore.

Na de bevrijding werd L. Th. A. Vrijdag direct ontslagen en geïnterneerd. In maart 1947 kwam hij vrij. Vanaf de jaren '50 organiseerde hij nog 25 jaar lang de kunstmarkt in Eindhoven.

De wedstrijdtentoonstelling 'Kempenland van Nederlandsche Beeldende Kunst'

Commissie van Toezicht op het Stedelijk Van Abbe-Museum 1943 - 1944

J. H. G. Hermens, Voorzitter. (NSB Wethouder)
J. J. P. Creyghton, Kultuurkamer enz
C. A. Kuysten,  Leraar / Opvoedersgilde
Chr. Wijnen, (zittend commissielid gebleven) 
L. Th. A. Vrijdag, Secretaris. (NSB directeur Abbemuseum) 

Stedelijke Kultureele Commissie.

J. J. P. Creyghton, Voorzitter. (Adj. en Hoofdredacteur Nieuwsblad v/h Zuiden, foute krant in de oorlog, Kultuurkamer enz
W. A. van Grootel, Secretaris. Door zijn nationaal-socialistische gezindheid, lid NDK, NVD, Opvoedersgilde benoemd tot leraar en later chef van de  afd. Onderwijs en Volksgezondheid van de gemeente Eindhoven.

Alle commissieleden, behalve Chr. Wijnen, zijn langer of korter tijd geïnterneerd geweest, door hun verwantschap met het national-socialisme.

Reliëf van wapen van Brabant, met de spreuk "Edele Brabant, were di", 1942

NSB wil een Brabants wapen in het museum

Op 9 september 1942 verzocht de nieuwe directeur van het Stedelijk Van Abbemuseum in Eindhoven, J.P.G. Peeters, de NSB-burgemeester H. Pulles om een nieuwe tegelversiering voor de museumhal te laten maken. In de oorspronkelijke wandversiering, een slang die in zijn eigen staart bijt, ontworpen door Kropholler, zag hij associaties met de vrijmetselarij. Hij vermoedde dat het symbool verwijzingen bevatte naar die organisatie. Deze slang, Ouroboros, is een oeroud symbool van de eeuwige cyclus en is terug te zien in vele culturen. De slang moest toch vervangen worden door het Brabantse wapen met de spreuk "Edele Brabant, Were di". Nadien werd het nationalisme ook verder zichtbaar in het museumbeleid, met enkel Nederlandse exposanten, ondanks de internationale kunstcollectie.

De Maastrichtse beeldhouwer Charles Vos kreeg de opdracht voor het nieuwe ontwerp. In het voorjaar van 1943 werd zijn tegelversiering in bas-reliëf aangebracht boven de toegangspoort van de middenzaal in de oude museumhal. Helaas vormt dit kunstwerk een tastbare herinnering aan de oorlog in het museum.
Bron: https://www.charlesvos.nl/musea/van-abbe-museum-eindhoven

NSB burgemeester Pulles met Nederlandse en Duitse delegatie na afloop van zijn benoeming.

Gebruik en misbruik van het museum

Omdat het gemeentehuis in Eindhoven te klein was voor ontvangsten, werd het museum gebruikt – en misbruikt – voor allerlei doeleinden.

Museum Kempenland had vanaf 1939 tot 1954 een zaal in het Van Abbemuseum ter beschikking.

Het museum werd per 2 november 1943 per decreet gevorderd en bestempeld als "Huis der Gemeente". Hierdoor konden voortaan de gehele week huwelijken in het gebouw voltrokken worden.

Op 1 februari 1942 vond de benoeming plaats van de NSB-burgemeester van Eindhoven. De officiële installatie van burgemeester Pulles vond op 21 februari '42 plaats in het museum.

Op 30 mei 1942 bezochten Anton Mussert, burgemeester Pulles en anderen het Van Abbemuseum voor een koffiemaaltijd. Mussert was op een driedaagse rondreis door Brabant.

Tijdens de bezetting werden in het Van Abbemuseum, net als in andere musea in Nederland, diverse "verplichte" reizende tentoonstellingen georganiseerd met als doel propaganda te maken voor het nieuwe Duitse Rijk. Naast deze tentoonstellingen werden er ook exposities gehouden met boerderijtjes en landschappen. Het was geen gemakkelijke periode voor het museum. De eerste NSB-directeur, Peeters, stond erop dat er geen "ontaarde kunst" in het museum mocht worden getoond, wat de artistieke vrijheid van het jonge, vooroorlogse museum ernstig beperkt




 

Luchtbescherming in museum

Tijdens de oorlog werd een deel van het museum, met name de ruimte onder de klok, gebruikt door de luchtbescherming. Eind 1941 werd er zelfs een houten uitkijktoren gebouwd als onderdeel van deze luchtbeschermingsmaatregelen. De hoofdpost van de luchtbescherming was gevestigd in een schuilkelder achter het Van Abbemuseum en was via speciale telefoonlijnen en kabels verbonden met de verschillende observatieposten en het hoofdbureau van politie. De uitkijktoren diende onder andere om laagvliegende vliegtuigen al van verre te kunnen zien aankomen. Het kleine kantoortje van de luchtbescherming was gevestigd onder de klok, toegankelijk via een apart deurtje.

NSB Tentoonstelling in van Abbemuseum 

Foto: 30 mei 1942 Het bezoekt Anton Mussert en burgemeester Pulles aan de Van Abbe-museum. Mussert was op 3-daagse rondreis door Brabant.

Nederlandsche Kunstkring

Nederlandsche Kunstkring
Groepstentoonstelling van 4 april tot en met 4 mei 1942
Organisatie: Nederlandsche Volksdienst.

De heer Peeters, sinds drie dagen directeur, sprak voor het eerst na zijn ambtsaanvaarding een openingswoord, waarin hij tegelijkertijd de plannen uiteenzette die hij voor de toekomst had gevormd. Hij onderstreepte daarin in het bijzonder het regionale karakter dat dit museum moet dragen. Hij prees de exposerende kunstenaars omdat zij geen "gewild-verwrongen en ziekelijke" schilderijen hebben gemaakt. Geen "ontaarde kunst" in het museum.

Aanwezig waren: de pas benoemde NSB-burgemeester dr. Pulles, NSB-kringleider Vroegindeweij, majoor Vermeulen, W. Dijs, commissaris van politie te Eindhoven, en andere functionarissen uit de N.S.B. Verder een deputatie van de Nationaal-Socialistische Vrouwenorganisatie (N.S.V.O.), de voorzitter en secretaris van de Nederlandse Kunstkring, de heren Haver Droeze en Wim de Haas, de leden van de Commissie van Toezicht e.a.

Exposanten waren: Bakker, v. d. Berg, Bleekman, Ives Browne, Eversen uit Veere, Fleur, Franken, W. de Haas, Haver Droeze, Dr. Hof, Ingenhoes, A. Massink, M. van Leeuwen, W. van Leeuwen, P. Nieuwenhuijzen, H. Roodenburg, L. Rosé, v. d. Ruit, Soer, Soonius, v. d. Stal, Stolle, Stordiau, Verburg, de Voogd, Vos, Willebrordse.

Bron: Dagblad van het Zuiden voor Eindhoven, 7-4-1942

Bron affiche https://vanabbemuseum.nl/nl/collectie-onderzoek/bibliotheek/publicaties/neerlands-jeugd-aan-het-werk-huisvlijttentoonstelling-1942

Huisvlijt-tentoonstelling

Onder de genodigden die gistermiddag de opening van de huisvlijt-tentoonstelling "Neerlandse jeugd aan het werk" bijwoonden, welke onder auspiciën van de Werkgemeenschap "Vreugde en Arbeid" van het N.A.F. van 20 tot en met 25 mei 1942 in het Van Abbemuseum werd georganiseerd, bevonden zich:

Bij de opening waren aanwezig: de Beauftragte van de Rijkscommissaris, Hauptbereichsleiter Thiel; prof. dr. T. Goedewaagen, secretaris-generaal van het Dep. van Volksvoorlichting en Kunsten; de heer H.J. Woudenberg, leider van het N.A.F.; de heer E. Gerdes, hoofd van de afdeling Beeldende Kunsten van het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten (DVK); burgemeester dr. H. Pulles en echtgenote; een vertegenwoordiging van het N.A.D.; de kringleider der N.S.B., de heer Vroegindeweij en vele anderen.

Opvallend veel prominente bezoekers voor een tentoonstelling die in feite niet meer was dan een knutselshow met als enige hoogtepunt een rijdende elektrische trein.

https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010317283:mpeg21:a0072

Dagblad van het Zuiden voor Eindhoven, Meierij, Peel en Kempenland, 21 mei 1942

Tentoonstelling in tijdschrift Arbeid 29 mei 1942 

„Huisvlijt- tentoonstellingen in het Van Abbe-Museum te Eindhoven”


Foto boven links: Overzichtshoekje van de inzendingen.
Foto boven rechts: Reproductie van een geboetseerd beeldje van een 18-jarigen kunstenaar.
Foto onder rechts: Kinderspeelgoed; een houten draaimolen, geheel gelijmd, vervaardigd van een oude schoolbank.
Foto onder links: De burgemeester van Eindhoven, dr. H. A. Pulles tijdens zijn openingsrede. Rechts op de foto prof. dr. Goedewaagen en de Beauftragte van den Rijkscommissaris, Thiel.

Thuisvlijt tentoonstelling 

Thuisvlijt tentoonstelling 
boetseerwerk 
Thuisvlijt tentoonstelling 
Boetseerwerk 13 - 16 jaar
Thuisvlijt tentoonstelling 

Werkgemeenschap "Vreugde en Arbeid" van het Nederlandse Arbeidsfront (N.A.F.)

Tentoonstelling Herlevend Nederland in Eindhoven

„Herlevend Nederland”

Herlevend Nederland, 27 maart tot 11 april 1943. Deze tentoonstelling, een verzameling van H.L. Schuilburg, werd voor de Duitse bezetting vooral getoond in NSB-kringhuizen. Na de machtsovername werd de verzameling ondergebracht bij de Dienst Nationaal-Socialistisch Museum en getoond in grote musea in vele steden, zoals Utrecht, Amsterdam, Maastricht, Rotterdam en Meppel. De tentoonstelling was bedoeld om een volledig beeld te geven van de strijd die het nationaalsocialisme en het fascisme hebben moeten voeren voordat zij de plaats bereikten waarop zij zich thans bevinden. Aan de hand van pamfletten, kranten, brochures, karikaturen en foto's, die in goede rangorde en overzichtelijk aan wanden en op tafels waren aangebracht, kan men de aanleiding en "voorgeschiedenis van de nationaalsocialistische revolutie" in ons land aflezen en bestuderen. De strijd van de partij wordt belicht en over de ontwikkeling van het nationaalsocialisme en fascisme, alsmede de bestrijding hiervan, is uitvoerig en met markant materiaal geëxposeerd. Verder is er aandacht voor de diverse N.S.B.-instellingen, zoals: Het Nederlandse Arbeidsfront, Vreugde en Arbeid, de Nederlandse Volksdienst, de Landstand, de Arbeidsdienst en de Kultuurkamer. Het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten is met een aparte stand vertegenwoordigd.

Zaterdag 27 maart 1943: De burgemeester van Eindhoven, dr. Pulles, gaf een kijk op de geschiedenis van de N.S.B.
Vervolgens heeft de heer Max Blokzijl, namens het departement en het hoofdkwartier van de N.S.B. de tentoonstelling geopend.

Foto's „Herlevend Nederland” uit de collectie van Terry Lee Dukes.

Buiten de opening wordt de tentoonstelling slecht bezocht, de organisator H.L. Schuilenburg klaagt hierover, zie briefwisseling hieronder tussen A.A.M. Stoetzer, districtsleider van de NSB in Noord-Brabant en propaganda leider Max Blokzijl.

Tilburg, 7 april 1943, Brief aan pers en hoofd propaganda M. H. L. W. (Max) Blokzijl

Kameraad,
Tot mijn verwondering beklaagt kameraad H.L. Schuilenburg zich over het feit dat van de Brabantse kameraden zo weinig bezoek komt naar de tentoonstelling te Eindhoven. Ik heb U reeds immers tevoren gezegd, dat hiervoor in Brabant weinig belangstelling zou bestaan en dat deze tentoonstelling zeker in Eindhoven geen succes zou worden.

Onzerzijds is nog gedaan wat mogelijk is, maar een succes kon deze tentoonstelling nooit worden, en wel om de volgende redenen:

1. Eindhoven een ongunstige stad voor de (NSB) Beweging.
2. De meeste Brabantse kameraden zagen de tentoonstelling reeds elders.
3.Bij bet Brabantse volk trekken dergelijke tentoonstellingen nooit veel belangstelling.

Daar ik dit alles tevoren wist, raadde ik af om de tentoonstelling in Eindhoven te houden. Wanneer de tentoonstelling dan toch doorgaat, behoef ik geen verwijten in ontvangst te nemen.

Hou-Zee!
wnd Districtsleider, A.A.M.Stoetze

Aanwezig waren o.a. de Ortskommandant Limberg, de kringleider van de N.S.D.A.P.: P. Zimmermann en de Ortsgruppenleiter: Krebbers, de districtsleider van de N.S.B. A.A.M. Stoetzer, en de kringleider Dr. G. Schmidt; voorts de heer A. de Weerd, plaatselijk leider van het N.A.F., de arbeidsleider C. A. Bock van het 5de corps van den N.A.D. en andere vooraanstaande personen uit Eindhoven, onder wie vertegenwoordigers van het gemeentebestuur en de politie.

A.A.M. Stoetzer, districtsleider van de NSB in Noord-Brabant

Tentoonstelling Huisvrouwen worden vindingrijk in Eindhoven
bron affiche https://vanabbemuseum.nl

„Huisvrouwen worden vindingrijk”

Deze reizende tentoonstelling, georganiseerd door de N.S.-Frauenschaft, vond plaats in het Van Abbe-museum in Eindhoven van 3 tot en met 17 maart 1943. De opening werd verricht door F. Zimmermann, de Kreisleiter van de NSDAP in Eindhoven, met een inleiding door Herzog, de Kreisleiterin van de N.S.-Frauenschaft.
Onder de genodigden waren onder andere de Beauftragte van de Rijkscommissaris voor Noord-Brabant, de heer Himmerich, de burgemeester van Eindhoven, dr. H.A. Pulles, en wethouder H.W. Seegers.

Net als in Duitsland werd ook in Nederland een "Vrouwenschap" opgericht, naar het voorbeeld van de Nationalsozialistische Frauenschaft. Deze organisatie was sterk beïnvloed door de Duitse tegenhanger. De Vrouwenschap liet echter weinig van zich horen in de publieke sfeer. Het aantal vrouwelijke leden van de NSNAP was klein, en slechts een fractie daarvan sloot zich aan bij de Vrouwenschap. Hier en daar kwamen groepjes vrouwen bijeen om te breien voor het Oostfront en vooral om Duitse nationaalsocialistische liederen te zingen. Alleen leden van de NSNAP konden lid worden van de Vrouwenschap, en het lidmaatschap was vrijwillig.

Foto's uit beeldbankwo2.nl waarschijnlijk gemaakt van de tentoonstelling in Groningen

Huisvrouwen worden vindingrijk
De bezoekers kregen aanschouwelijke voorlichting om ‘schijnbaar waardeloze voorwerpen’ te hergebruiken.

De pantoffelafdeling toonde indrukwekkende voorbeelden van vindingrijkheid en handvaardigheid. Er werd zelfs een aparte pantoffelcursus gegeven tijdens de tentoonstelling.
Getoond werden verschillende zeepvervangers, zoals kastanjes en klimopblad.

Huisvrouwen worden vindingrijk
Het bezettingsbestuur vorderde textiel, garens en wol voor de Nederlandse textielindustrie, die verplicht was om uniformstof voor het Duitse leger te produceren. Hierdoor nam de voorraad huishoudtextiel en leren schoenen snel af en werd al in 1943 de distributie ervan gestaakt, omdat men door de voorraad heen was. Het tekort aan huishoudtextiel en leer betekende dat vrouwen inventief moesten zijn: kleding moest eindeloos worden vermaakt, versteld en gekeerd.
Huisvrouwen worden vindingrijk
Een rondgang door de tentoonstelling toonde verschillende afdelingen, waaronder die voor baby- en kinderkleding, speelgoed en een kousenafdeling. Hier werd gedemonstreerd hoe oude dameskousen, ongeschikt voor verder gebruik, konden worden hergebruikt. De draden konden worden uitgehaald en gebruikt om sokjes of kinderkleding te breien. Daarnaast konden ze in repen worden gesneden en verwerkt tot een vervanging voor elastiek, door middel van breien of haken.



 
Huisvrouwen worden vindingrijk
Gehaakte spreien en theemutsen werden uitgehaald om er truien en vesten van te maken.
Materialen werden ook voor andere doeleinden gebruikt dan waar ze oorspronkelijk voor bedoeld waren. Dit bleek bijvoorbeeld toen gordijnstoffen vanaf november 1940 alleen nog maar mochten worden verkocht met een speciale vergunning, omdat vrouwen van gordijnstof jurken maakten.

Bron tekst:  Zuinigheidstechnieken voor allen 

De tentoonstelling "Wat aarde bewaarde" werd gebruikt om een beeld te schetsen van een superieur Germaans verleden. Dit paste in de nazistische ideologie van de Arische superioriteit. Door de Germaanse voorouders te verheerlijken, probeerden de nazi's de bevolking te indoctrineren en te overtuigen van de "natuurlijke" band tussen Nederlanders en Duitsers.

"Wat aarde bewaarde"

Tentoonstelling belicht Germaanse geschiedenis in bezet Nederland (1944)

In 1944, van 8 t/m 20 februari 1944 vond in het Van Abbe Museum een reizende tentoonstelling plaats genaamd "Wat aarde bewaarde", die de Germaanse geschiedenis centraal stelde. De tentoonstelling toonde artefacten uit de pre-middeleeuwse periode, waaronder gereedschappen, sieraden en wapens.

Het artikel benadrukt dat de kennis over de Germanen destijds gebrekkig was, mede door een vertekenend beeld geschetst door Romeinse bronnen. Archeologische vondsten werden vaak genegeerd of slecht onderzocht, waardoor veel kennis verloren is gegaan.

De tentoonstelling probeerde een genuanceerder beeld te geven van de Germaanse cultuur, en toonde aan dat zij bijvoorbeeld al bedreven waren in textielbewerking en een verfijnd gevoel voor kunst en muziek hadden. Er was ook aandacht voor de landbouw en veeteelt, en de invloed van het christendom op Germaanse kunst.

De tentoonstelling toonde de bezoeker werktuigen zoals weefgetouwen, hamers, bijlen en drilboren die nauwelijks zijn gewijzigd vergeleken met die in Drentse en andere dorpen op dat moment. Opmerkelijk is de duurzaamheid van veel aspecten van het Germaanse volk. Er werden ook maalstenen en juwelen getoond.

J.J.P. Creyghton, de auteur van het artikel pleit voor meer respect voor Germaanse grafheuvels en artefacten, en benadrukt het belang van historisch onderzoek voor volksvoorlichting. Ondanks de beperkingen van de tentoonstelling, wordt deze gezien als een belangrijke stap in het toegankelijk maken van de Germaanse geschiedenis voor een breed publiek.
Artikel Dagblad van het Zuiden 12-02-1944
J.J.P. Creyghton is na de oorlog na een eis van 15 jaar veroordeeld tot 10 jaar. Bron: Eindhovensch dagblad 16-04-1947 
"Wie kent Germantje ? Tentoonstelling over 5000 jaar Volksche Kultuur (uitg. 1943)" Catalogus bij tentoonstelling "Wat aarde bewaarde" 64 p.  https://vanabbemuseum.nl

Overzicht van exposities in de oorlogsjaren tijdens NSB bewind
(Het overzicht is niet volledig)

1942 

Nederlandsche kunstkring 4 april - 4 mei 1942
catalogus.pdf
Nederlandsche kunstkring krantenartikel

Volkstentoonstelling Nederlandsche Kunst van de provincies Brabant en Zeeland 6 -21 juni 1942
Organisatie: Departement van Volksvoorlichting en Kunsten i.s.m. de Nederlandsche Kultuurkamer en de Nederlandschen Volksdienst. Opening door Pulles.
catalogus.pdf 
Krantenartikel


Huisvlijt-tentoonstelling, "Neerlandse jeugd aan het werk" die onder de auspiciën van de Werkgemeenschap "Vreugde en Arbeid" van het N.A.F, van 20 maart tot 30 Mei 1942 in het van Abbe-museum georganiseerd is.

Groepstentoonstelling -  6 juni '42 tot  30 juni 1942 Opening : dr. H.A. Pulles (burgemeester). - Inleiding: J. van Anrooy ; J.A. Stelbach - Opmerkingen: Organisatie: Departement van Volksvoorlichting en Kunsten i.s.m. de Nederlandsche Kultuurkamer en de Nederlandschen Volksdienst

Nederlandse Schaakbond, met 228 schakers in het museum. Rookverbod werd door Pulles ongedaan gemaakt. 17 aug. 1942   artikel in de Telegraaf

Albert Neuhuys Tentoonstelling 25 juli - 30 augustus 1942
catalogus.pdf

Hulpwerk beeldende kunst van den Nederlandschen Volksdienst, Groepstentoonstelling 15 december 1942 - 15 januari 1943 
Opmerkingen: Organisatie : Afdeling Hulpwerk Beeldende Kunst van den Nederlandschen Volksdienst, Den Haag i.s.m. het Gilde voor Bouwkunst, Beeldende Kunsten en Kunstambacht der Nederlandsche Kultuurkamer, Den Haag.
catalogus.pdf
Krantenartikel


1943

Lezing 8 febr. 1943 voor belangstellenden en leden van den N.D.K; een interessante humoristische voordracht door den heer J J. Uilenberg, uit Paterswolde, over "Drentsche Folklore en Humor", gegeven. Onder de aanwezigen waren de wethouders J. H. G Hermens en H. W. Seegers. De voorzitter van den Nederlandsch Duitsche Kultuurgemeemschap 

Huisvrouwen worden vindingrijk: 3 tot 17 maart 1943. Reizende tentoonstelling, georganiseerd door de N.S. Frauenschaft

Tentoonstelling Herlevend Nederland: Zaterdag 27 Maart tot 11 April 1943 in van Abbemuseum

Op 17 juli 1943 opende burgemeester dr. H. A. Pulles de tentoonstelling van werken van leden van de Kunstkring Nederland in het Stedelijk Van Abbemuseum te Eindhoven. De heer Ed. Wingen, voorzitter van de Kunstkring, gaf een inleiding.

18 december 1943: De tentoonstelling van werken van André v. d. Burght en H. Hierck, alsmede van etsen en litho's van mej. ten Hoet, is verlengd tot 10 Januari 1944.

1944

8 t/m 20 februari 1944 vond in het Van Abbe Museum een reizende tentoonstelling plaats genaamd "Wat aarde bewaarde"

Groepstentoonstelling  Teun Gijssen, Willy Paes en Pie Schmitz
Van 22 april '44 tot  7 mei 1944

De wedstrijdtentoonstelling 'Kempenland van Nederlandsche Beeldende Kunst'
Van 27 mei '44 tot 18 juni 1944.
catalogus.pdf
Krantenartikel

Bevrijding Eindhoven

Zelfs na de bevrijding bleef het Van Abbemuseum dienstdoen voor andere doeleinden dan alleen tentoonstellingen. Het duurde tot juli 1946, met de aanstelling van de 26-jarige Edy de Wilde (1919-2005) als eerste naoorlogse directeur, voordat het Van Abbemuseum zijn oorspronkelijke functie als kunstmuseum weer kon oppakken. Hoewel De Wilde zich sterk inzette voor nieuwe, moderne kunst, stuitte dit op aanzienlijke weerstand. De zonen van de overleden Henri van Abbe waren het niet eens met het beleid van De Wilde, omdat hij volgens hen te weinig aandacht zou schenken aan de door hun vader verzamelde kunstcollectie. Door zijn aankopen van kubistische werken, zoals Femme en vert van Picasso (voor het destijds enorme bedrag van bijna 114.000 gulden) en Hommage à Apollinaire van Chagall, werd het duidelijk dat hij een voorkeur had voor moderne kunst. Een belangrijke bijdrage aan het museum is De Wildes opbouw van de zogenoemde 'basiscollectie' moderne meesters. Zo kocht hij werk aan van onder anderen Kandinsky, Kokoschka,  Delaunay, Mondriaan, Braque en Gris. Hij was directeur van het Stedelijk Van Abbemuseum in Eindhoven van 1946 tot 1963, daarna directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam van 1963 tot 1985, toen hij met pensioen ging. Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Edy_de_Wilde

Op 23 september wordt de P.A.N. opgeheven en vormt een deel van de partizanen de 1e Compagnie Stoottroepen. Vanaf 24 september mag men de "herkenbare" blauwe overall niet meer dragen.
Foto: P.A.N. leden op weg naar bijeenkomst waar zij worden "bedankt", lopen langs van Abbemuseum

Amerikaanse soldaten voor Abbemuseum 18 /19 september 1944

Bureau Inlichtingen in van Abbemuseum

Braziliaanse papieren waarschijnlijk gebruik tijdens Somer vlucht naar Londen.

Bureau Inlichtingen in van Abbemuseum

De Nederlandse inlichtingendienst in Londen werd op 28 november 1942 opgericht. In 1943 werd majoor dr. J.M. Somer hoofd van dit bureau. Na de bevrijding van Eindhoven vestigde luitenant-kolonel Somer zich, samen met majoor Charles van Houten en een deel van de Londense staf van het BI, in het Van Abbemuseum in Eindhoven. Ze bleven daar van november 1944 tot mei 1945.
Diverse Eindhovenaren zijn in dienst geweest van het Bureau Inlichtingen, lees:
https://www.eindhoven4044.nl/10/steenken.html
https://eindhoven4044.nl/8/hoogenbosch.html

Bevrijdingstentoonstelling 1945

Foto van de tentoonstelling „Het illegale verzet” verzet 1940 -1945 met Dr. L.J.M. (Louis) Beel op dat moment minister van Binnenlandse Zaken.

„Het illegale verzet”

Het illegale verzet, een tentoonstelling van 24 november tot 9 december 1945 in het van Abbe-museum over de ondergrondse strijd tijdens de oorlogsjaren.

Organisatie expositie gemeenschap van oud-illegale werkers.

Het illegale verzet, 1945 uitgegeven door de gemeenschap van oud-illegale werkers. Boekje verhaalt in het kort de geschiedenis van het illegale verzet in de stad Eindhoven en omgeving. 60 pagina's, 21,5 x 14 cm.

Mogelijke tekst en materiaal van de expositie.

Tentoonstellingsbord over het eerste bericht omtrent de capitulatie van Duitsland, werd in Eindhoven door ANEP ANETA opgevangen en verder verspreid.

Koningin Wilhelmina een bezoek aan het Van Abbemuseum 19 maart 1945

Op 19 maart 1945, tijdens haar tocht door het bevrijde zuiden van Nederland (Zeeland,  Noord-Brabant en Limburg), bracht Koningin Wilhelmina een bezoek aan het Van Abbemuseum in Eindhoven. Dit bezoek stond in het teken van haar ontmoeting met belangrijke verzetsmensen en oorlogsslachtoffers, als blijk van erkenning en steun na de moeilijke periode van de oorlog.
Hoewel het bezoek van Koningin Wilhelmina aan het Van Abbemuseum geheim werd gehouden, gezien de nog voortdurende bezetting van Noord-Nederland, trok het toch een enorme menigte aan. Padvinders werden ingezet om de orde te bewaren te midden van de massale opkomst.
foto Nationaal Archief

foto's uit privé collectie
Foto groot formaat: https://eindhoven4044.nl/4/bezetting_eindhoven_1945.html

https://eindhoven4044.nl/4/assets/images/img-20201030.jpeg

foto's uit privé collectie
Foto groot formaat: https://eindhoven4044.nl/4/bezetting_eindhoven_1945.html

Koningin Wilhelmina verlaat Abbemuseum, burgemeester A. Verdijk draagt de vooroorlogse ambtsketen.

Verslag bezoek in Oost Brabant 26-3-1945