Schreinemachers, W.J.H. (Willem / Wim)

https://www.eindhovenfotos.nl/3/assets/images/rudi-214x302.jpg

Willem Jan Schreinemachers

Schreinemachers

Hij is 1 januari 1934 bij Philips in dienst gekomen als ingenieur bij de radiobuizenfabriek van Philips. Tromp was toen hoofdingenieur, in die jaren heette dat nog geen directeur, volgens Schreinemachers.

Hij had in de prille oorlogsjaren contact met adjudant-onderofficier J. B. Vermeulen. Deze Vermeulen was in Nederland de opvolger van J. M. Somer, een KMA opleiding officier die met jonge officieren van de opleiding, een verbindingslijn naar Engeland had opgezet, via Zweden. Door zijn verzetsactiviteiten is Somer in maart 1942 in Nederland ontvlucht en in Londen bij Bureau Inlichtingen gaan werken, daar is hij al vrij snel hoofd van deze dienst geworden.
Jan Vermeulen is een Nederlandse verzetsheld, gevangengenomen door de Duitsers, later in 1947 een oorlogsmisdadiger in Indië geworden.

Schreinemachers leverde tot medio 1943 berichten aan J. Vermeulen, het “waren berichtjes van niks” volgens zijn eigen mening.
In dezelfde periode zocht Tromp naar mogelijkheden om rechtstreeks contact met Londen te krijgen. Met veel moeite kreeg hij toestemming van de Duitse "Verwaltung" of toezichthouder voor een reis naar "neutraal" Zweden, waar een fabriek voor radiobuizen gevestigd was. In mei 1943 stuurde hij Wim Schreinemachers ( alias Rudi), deze kwam daar eind augustus in contact met overste Somer.

Bureau inlichtingen (B.I.)

In Zweden kreeg Schreinemachers, na diverse inlichtingenchecks, een ander paspoort op naam van Scheltema. Dit valse document was door een Engelse specialist vervaardigd.
In oktober 1943 vraagt Tromp aan Philips PB-specialist Aart van Dijk eens te kijken naar de valse persoonsbewijzen die door de Engelse waren verstrekt aan agenten die gedropt waren. Schreinemachers paspoort en documenten werden geanalyseerd. In 10 minuten haalde Aard Van Wijk er 12 fouten uit. "Stomme fouten", volgens Ir. Th.Ph. Tromp tijdens zijn verhaal vraaggesprek voor de Parlementaire Enquête regeringsbeleid 1940-'45

Overste Somer was op dat moment in Zweden en samen officier G.de Jong van Bureau Inlichtingen (B.I.) werd besproken dat Wim Schreinemachers in dienst kwam van B.I. Hij is daarna naar Engeland gegaan en kreeg een opleiding in codes, parachutespringen enz.

9 september 1943 is Schreinemachers samen met Jos van Alebeek gedropt. Dit verliep rampzalig, zender kwijtgeraakt en de marconist deserteert, maar hij kreeg wel opnieuw contact met Tromp. Hij had Tromp geïntroduceerd in Londen bij B.I. “Ze kende de naam Tromp in Londen helemaal niet." Ik heb Tromp namens B.I. aangesteld als medewerker van mijn groep. Ik was organizer. "Mijn opdrachten waren boodschappen voor de commandant van de O.D. en het verzamelen van economische berichten.“ Volgens interview Frans Dekkers.

Voor de economische berichten ging Tromp zorgen en ir. H. Thal Larsen (alias Herman), ook werkzaam bij Philips, zorgde voor de contacten met de O.D. Ook Marten F. Elkerbout (alias "Siem"), ook werkzaam bij Philips, gaat voor militaire berichten zorgen.

Zijn opdracht was het verzamelen van economische, technische en wetenschappelijke gegevens met een accent op het herstel van de Nederlandse industrie en openbare nutsbedrijven. Deze vragenlijst is bekend geworden als de "eleven questions regarding Philips Eindhoven" Voor het beantwoorden van de elf vragen die enkele maanden in beslag hebben genomen, legde Tromp contacten met zijn persoonlijke en zakelijke relaties. Deze kring werd bekend als de groep-Harry, al is eigenlijk niet te spreken van een samenhangende groep. Veeleer was het een netwerk van informanten die Tromp inschakelde bij het beantwoorden van uit Londen afkomstige vragen. Twee belangrijke informanten waren C. von Lindern ("Kok") en Prof.dr. H.J. Zwiers ("Frederik"). In de hierop volgende maanden gaf Tromp economische, sociale, politieke en militaire informatie door aan het B.I. Tromp schatte dat in totaal zo'n 20.000 pagina's op microfilm naar Londen zijn gesmokkeld.

Daarnaast gaf Schreinemachers in het najaar 1943 aan Tromp een opdracht van de Nederlandse regering door, om een noodzender te bouwen voor het geval de Duitsers de grote radiozenders zouden opblazen als zij uit Nederland verdreven zouden worden. Later bleek de zender “Herrijzend Nederland” al gebouwd te zijn door Cor Gehrels, maar dit wist de Nederlandse regering in Londen niet en ook Tromp was op dat moment daarvan niet op de hoogte.

Voor dit project schakelde Tromp zijn collega ir. G. van Beusekom in, die overigens ook behulpzaam was bij het oplossen van problemen met andere illegale zenders.

Organiseren van de Geheime Dienst Nederland

Schreinemachers had bij zijn dropping veel geld bij zich: 100.000 gulden, 8000 dollar en 3000 pond sterling, dat heeft Tromp verzilverd. Dat “was geheimgeld" volgens Somer, toen hij weer terug was in Londen. Dit geld is ingezet voor financiering van het verzet en een klein deel hiervan werd aangetroffen bij arrestatie van Marten F. Elkerbout.

Bij zijn dropping had hij wel een probleem. Hij had geen kleingeld bij zich om een veerpont overtocht van 10 cent te betalen.
Hij had alleen briefjes van 100 gulden. Daar had de Engelse en Nederlandse inlichtingendienst beter over na moeten denken, vertelt hij na de oorlog. Hij mocht overigens gratis mee.

Schreinemachers speelt een belangrijke rol bij het opzetten van de Geheime Dienst Nederland (G.D.N), een netwerk dat overal in Nederland informatie verzamelt en doorstuurt, onder andere via Tromp naar Engeland.
Schreinemachers schatte dat G.D.N in het begin een kleine 30 medewerkers had. Medio februari 1945 waren er 450 mensen werkzaam voor de G.D.N. In totaal zouden 1000 tot 1200 mensen in de loop van de tijd bij het werk betrokken zijn geweest.

De codenaam die Willem Schreinemachers tijdens de contacten met de Groep Harry en de Geheime Dienst Nederland gebruikte was 'Meester Cornelis'. Tijdens de radio contacten met het BI maakte hij gebruik van diverse codenamen Rudi, Lewis, Leatherhead en Wim. Tijdens zijn contacten ”in het veld” gebruikte hij de schuilnamen Hein Roessingh en Scheltema.

Een nieuwe microfotograaf was nodig, een verzoek hiervoor ging naar Londen. Het werd Marinus Verhage (9 oktober 1919 / 6 september 1994), hij was als "Engelandvaarder" in 1942 via Canada naar Engeland gegaan. In Londen werd hij opgeleid tot agent bij het Bureau Inlichtingen (BI) Hij was opgeleid als radiotelegrafist/codist, kreeg een "te korte" opleiding microfotografie. Hij werd in de nacht van 5 op 6 november 1943 samen met de agent Jan Hendrik Diesfeldt (1918 – 1944), in de omgeving van Grave, boven Noord-Brabant geparachuteerd. Na een aantal dagen reisde Marius Verhage door naar Eindhoven. In Eindhoven ging hij onder de hoede van Theo Tromp en de agent Wim Schreinemachers (Rudi) aan het werk op de Tongelresestraat 171. Daar werden alle geheime berichten van het gehele land verzameld. "Op die manier zijn toen duizenden, tienduizenden microfilms naar Londen gegaan met alle mogelijke informatie." Hij kreeg steun van mej. J.H.Hanselaar bij het maken van de rapporten, verbergen van gegevens enz. Ook Mej. R. Lijkles was op hetzelfde adres actief, als het contactpunt voor G.D.N. zendingen, contacten met verschillende illegale groepen en koeriersters.

18 april 1944 vertrok Schreinemachers met verzetsman pater-kapelaan Ludo Bleys uit Nederland. Na een moeizame tocht over land komen ze op 5 mei '44 in Zwitserland aan. Van daaruit vertrekken ze naar Spanje, een tocht van 17 mei tot 18 juni 1944. Op 10 augustus komen ze in Engeland aan, om verslag uit te brengen. De tocht is uitgebreid beschreven in het boek: Het verborgen front. Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deel 1 en deel 2 (online in PDF te lezen)

Schreinemachers keert bij de bevrijding van Eindhoven terug en is dan tijdelijk medewerker van Somer als hij daar het Bureau Inlichten opzet in het Van Abbe museum.

Schreinemachers verlaat Philips, hoewel Otten nog geprobeerd heeft om hem terug te halen, maar waarschijnlijk was de moeizame relatie met Tromp een te groot struikelblok. Hij komt in dienst van Amerikaanse ITT Corporation en daarna werkt hij voor diverse Franse firma’s.

Willem Jan Schreinemachers

Geheim agent in Tweede Wereldoorlog voor Philips en vaderland