De Eindhovense NSB Burgemeester

Van 1 februari 1941 tot 5 september 1944 was Hub Pulles NSB-Burgemeester van Eindhoven.

Kringblad NSB 31 mei 1941 uitgegeven op Merellaan 2, woonhuis van Dr. H.A. Pulles. Joh.C.A. Vroegindeweij was de sociale voorman (NSB vakbond) bij Philips

Dr. H.A. Pulles

Hubertus Adrianus (Hub) Pulles (Vlijmen, 15 december 1895 - Lieshout, 1 mei 1969) was NSB-burgemeester van Eindhoven tijdens de Tweede Wereldoorlog, van 1 februari 1942 tot Dolle Dinsdag 5 september 1944.
Pulles studeerde diergeneeskunde aan de Rijksuniversiteit Utrecht, studeerde in 1921 af en promoveerde in 1934 aan de Universiteit van Bern. Hij publiceerde veel in Duitse en Nederlandse vaktijdschriften. In 1921 vestigde hij zich als dierenarts in Eindhoven. In het villapark had hij veel klanten als dierenarts en tijdens de mobilisatie was hij Wijkmeester EHBO in het villapark.
In 1929 werd Pulles voor halve dagen aangesteld als plaatsvervangend directeur van het gemeentelijke slachthuis in het Eindhovense stadsdeel Tongelre.  

De Eindhovense afdeling van de NSB wordt in maart 1933 officieel opgericht. Slechts een handjevol geestverwanten sluit zich aan, waaronder Toos Pulles-Swinkels, de echtgenote van de toekomstige NSB-burgemeester Pulles. In november opent de NSB een "groepshuis" aan de Tongelreschestraat 24. Dit pand is eigendom van N.V. Picus Houtindustrie, dat het pand verhuurt aan de NSB. De krant citeert de Eindhovensche en Meierijsche Courant dat "ir. Mussert' iedere maand de huren voor zijn diverse z.g.n. „zwarthuizen" toegezonden krijgt van een Eindhovensch groot-kapitalist!" 

Dr. Pulles werd zes september 1940 lid van de Nationaal-Socialistische Beweging, waarnaar zijn sympathieën reeds lang uitgingen, maar het ambtenarenverbod maakte hem de toetreding onmogelijk. Men mag echter rustig zeggen dat dr. Pulles' steun van de N.S.B. dateert vanaf het ogenblik, dat zijn vrouw zich bij de NSB aansloot in februari 1934. Hij vervulde in 1940 aanvankelijk de functie van groepsleider, terwijl hij op 1 februari 1941 tot kringleider van kring Eindhoven werd benoemd.
In februari 1942 wordt burgemeester Verdijk afgezet en vervangen door NSB-kringleider Pulles, dierenarts en onderdirecteur van het gemeentelijk slachthuis. Pulles komt uit een gezin van 11 kinderen, zijn vader was een mandenfabrikant.
 
Op 1 februari 1942 vond zijn benoeming plaats als burgemeester van Eindhoven. De officiële installatie was op 21 februari '42 dat jaar in het Van Abbemuseum.
Als Verdijk door de binnenstad wandelt begroeten Eindhovenaren hem met: ‘Maar gij zijt de echte.’ De bevolking rijmt over Pulles: ‘Schoenmaker blijf bij je leest, veearts blijf bij je beest.’

Wim van de Loo, oud-bewoner Koekoeklaan vertelt dat: "zijn luiken van zijn huis in de bezettingsjaren in de NSB-kleuren rood en zwart waren geschilderd."  Inspecteur Matla schrijft in politierapport: "In januari 1941 werden voor de vierde maal in korte tijd de ruiten bij de veearts Pulles ingegooid." Het rapport vermeldt ook: "In die tijd werd vaak met grote letters op de straten geklakt: "Weg met de N.S.B.". 

Niet vlaggen voor Mussert bestraft
In een principiële zaak van burgerlijke ongehoorzaamheid heeft het Duitse "vredesgerechthof" een gemeenteambtenaar. J. A. Moonen uit Eindhoven veroordeeld tot twee weken gevangenisstraf. De verdachte, een technisch ambtenaar eerste klasse van de dienst gemeentewerken in Eindhoven, had een opdracht genegeerd van de directeur van zijn dienst (die op zijn beurt weer een opdracht had van Eindhovens NSB-burgemeester Pulles). Hij moest bij het officieel bezoek van NSB-leider Mussert aan Eindhoven van de gemeentelijke gebouwen het oranje-witblauw en de NSB-vlaggen uithangen. Die hingen er dus niet.

Pulles trouwde op 24 januari 1922 te Schijndel met Catharina Henriette Maria (To) Swinkels. Zij kregen drie zonen. Hun oudste kind, Gerrit-Jan werd lid van de Waffen-SS en is als SS-Obersturmführer (1e Luitenant) sneuvelt in maart 1944 bij Narva, Estland. Hun tweede zoon Piet sneuvelt in Rusland aan het Oostfront. De derde zoon "Werner" was nog te jong voor het front en overleeft daardoor de oorlog. 

Dolle dinsdag: 5 september 1944 vlucht het volledige NSB college van Eindhoven. Op 10 september blijkt volgens stafverslag: "Dokter Pulles heeft drie maanden traktement uitbetaald aan alle weggelopen N.S.B-ers". Verslag schrijft  verder: Genomen maatregel hiertegen, alle eigendommen van dr. Pulles in beslag genomen. Deels wordt alles geplunderd en komen er drie gezinnen in zijn huis te wonen. Het huis blijft wel zijn eigendom en is waarschijnlijk na hun vrijlating verkocht.                                           

Ook Pulles vlucht op Dolle Dinsdag, 5 september 1944, en wordt in juni 1945 bij vlak over de grens bij Maastricht gearresteerd. Hij komt terecht in kamp Vught onder slechte omstandigheden. Pulles krijgt in de ochtend en middag een klein stukje brood. Voor het avondeten staat een "soepachtige" stamppot op het menu. Pulles mag zich eens in de veertien dagen douchen. Het is geen makkelijke periode voor Pulles, maar hij komt heel goed weg. Meerdere gevangenen overleven Kamp Vught niet. Op 13 mei 1948 krijgt Pulles te horen dat hij moet vastzitten tot 1 januari 1950 en ontzegging van kiesrechten. Uiteindelijk komt hij al in december 1948 vrij.

21 februari 1942: installatie van dr H.A. Pulles als NSB-burgemeester van Eindhoven. Na zijn installatie inspecteert dr Pulles een erewacht van de Weerafdeling van de NSB foto https://www.rhc-eindhoven.nl


21 februari 1942: Installatie van dr H.A. Pulles als NSB-burgemeester
foto https://www.rhc-eindhoven.nl

Dr. H. A. PULLES voor het Tribunaal Slotzitting van de Derde Kamer. bron Delpher

Zijn straf is laag omdat hij een gematigd N.S.B. beleid heeft gevoerd.
Zijn vrouw werd wegens propaganda voor het nationaalsocialisme veroordeeld tot opsluiting tot 1 januari 1947. Na hun vrijlating woonde het echtpaar in Lieshout, waar Hub Pulles, op 73-jarige leeftijd, 1 mei 1969 overleed. Zijn weduwe overleed op 17 augustus 2001 te Tiel in de leeftijd van 100 jaar. In 1990/1991 vertelt zij nog haar verhaal beschreven in het boek van: Frans Dekkers: B&W Rond de Tweede Wereldoorlog in Groot-Eindhoven.

Bijna was de fanatieke Ravenswaay burgemeester van Eindhoven geworden

Mevr. T. Pulles-Swinkels, vertelt aan Frans Dekkers: "Mijn man heeft het burgemeestersambt in Eindhoven aanvaard om te voorkomen dat C. van Ravenswaay, een ex-topman [procuratiehouder] van de NV Philips, het zou worden; die had daarnaar gesolliciteerd. Wij kenden van Ravenswaay heel goed; was een vrind van ons. Hij had een conflict met de NV Philips, en wilde wraak nemen. Hij meende dat hem dat het best zou lukken als hij burgemeester van Eindhoven zou zijn. Toen zei mijn man; dat moet voorkomen worden. Want wat moet je zonder Philips; zo'n grote werkgever. Op het stadhuis waren - en dat hebben wij nooit begrepen de meeste ambtenaren nogal anti Philips; dat dan aardig in de kraam van van Ravenswaay van pas zou zijn gekomen. Het is mijn man gelukkig gelukt om dat te voorkomen; anders was de ellende niet te overzien geweest. Van Ravenswaay is nadien in maart 1942 burgemeester van Zaanstad en Utrecht geworden".

Op 31 maart 1942 werd Ravenswaay benoemd tot burgemeester van Utrecht. Hier toonde hij zich een geharnast nationaalsocialist die alle hem toegevallen bevoegdheden gebruikte om het nationaalsocialisme in te voeren in de hem toevertrouwde stad. Van Ravenswaay bestrafte onder meer politieagenten die geen rol wensten te spelen bij het ophalen van Joden. Per 1 februari 1943 werd hij door Mussert benoemd tot gemachtigde voor Sociale Zaken in diens kabinet: de 'Secretarie van Staat'. Vanaf juni 1943 was hij naast burgemeester van Utrecht tevens waarnemend burgemeester van De Bilt.
Na de Tweede Wereldoorlog werd Van Ravenswaay [1897 - 1955] veroordeeld tot een gevangenisstraf van 11 jaar. Bij zijn veroordeling speelden zijn willekeur en zijn ideologische hardheid een belangrijke rol.
Bron 1: https://nl.wikipedia.org/wiki/Cornelis_van_Ravenswaay
Bron 2 Levensverhaal over Ravenswaay in PDF 

Mussert in Eindhoven

Foto Niod Op zondag 27 april 1941 vond in Eindhoven een grote openluchtvergadering plaats, waarbij de aanwezige leider Mussert een warm betoog tot zijn strijders richtte. Na afloop vond een defilé der WA plaats. Vele kwamen niet uit Eindhoven.

Bronnen:

Eindhoven 1933 - 1945: kroniek van Nederlands Lichtstad in de schaduw van het Derde Rijk door Frans Dekkers, 1982 https://www.fransdekkers.nl/boeken.html

B&W Rond de Tweede Wereldoorlog in Groot-Eindhoven door Frans Dekkers, 1992


Nationaalsocialistische bladen

Volk en Vaderland, 24 mei 1940.
Deutsche Zeitung in den Niederlanden, 5 juni 1940.
Signaal, 25 juli 1940.
picuDe Weg: Weekblad van Nationaal Front, 26 juni 1941.
Storm: Weekblad der Nederlandsche SS, 4 juni 1943.
Het Nationale Dagblad was een Nederlandse krant, die tussen 1936 en 1945 door de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) werd uitgegeven.