Linnenfabrieken E.J.F. van Dissel & Zonen N.V.

Ontwikkelingen tijdens de bevrijding van Eindhoven

Problemen met bombardementen, personeel dat bij de Engelse gaat werken en geen elektrische stroom. Pas acht maanden na de bevrijding werkt de fabriek. weer.

naar het oorlogsdocument

Linnenweverij opgericht in 1871 door de Bladelse dominee E.J.F. van Dissel. [1827 overleden te Eindhoven op 27-12-1922]. Hij begon een fabriekje in Bladel om wat extra inkomsten te genereren voor zichzelf en een aantal arme boeren. In 1873 kwam hij naar Stratum bij Eindhoven en in 1875 startte daar de linnen- en pellenfabriek. 

Het familiebedrijf groeide vanaf 1875 tot 1963 uit tot een belangrijk onderdeel van textielindustriel in Eindhoven.
Van Dissel bouwde niet alleen een fabriek aan de Tongelresestraat 54 maar ook voor zichzelf een dubbelvilla aan de Parklaan 60. Dit deed hij samen met een andere textielfabrikant A C E P Bisdom (Van den Briel en Verster) die op 58 gaat wonen. Ze  fuseren zelfs In 1963 met elkaar om de textielindustrie te redden die langzaam verdween uit eindhoven.

Dominee E.J.F Van Dissel was een opmerkelijk man. Hij was niet alleen predikant, fabrikant maar gaf hij blijk van grote sociale betrokkenheid nadat hij zich in 1918 had teruggetrokken uit de fabriek. Zo was hij medeoprichter en secretaris in 1896 van de Vereeniging in het belang van Lijdende Nederlanders, die haar patiënten liet verzorgen in de internationaal bekende kolonie voor geesteszieken in het Belgische Gheel [Geel].

Van Dissel & Zonen was oorspronkelijk een klein fabriekje maar  "de zonen", hij had er vijf en 3 dochters, gingen naast gewone textiel ook kunstzinnige stoffen maken. en met succes en groei van de fabriek. Ook zijn broer W.P.J. van Dissel en neef J.E. van Dissel waren werkzaam in de fabriek. Ontwerpers als Cornelis van der Sluys, Chris Lebeau en Maurits Cornelis Escher leverden hun bijdrage. Er werd onder meer geleverd aan rederijen van passagiersschepen en aan vorstenhuizen.

Chris Lebeau onwierp vanaf 1906 tot aan zijn dood in 1945 vierenvijftig tafeldamasten voor 'Van Dissel & zn, fabriek voor linnen huishoudtextiel'.


Naast de ontwerpen van Lebeau voerde Linnenfabrieken E.J.F. van Dissel & Zonen in Eindhoven ook een damast naar ontwerp van Theo Nieuwenhuis uit. Het was bestemd voor de scheepvaartmaatschappijen VNS en de KNSM, die grootafnemers waren van de linnenfabrikanten. Slingerende tentakels van inktvissen, schelpen, kabels en een golvenpatroon omvatten een schip met zeilen in top.

Chris Lebeau, die de meeste damasten voor Van Dissel ontwierp, weigerde als anarchist om voor Van Dissel koninklijk tafelgoed en ander gedenkdamast te vervaardigen. Hiervoor werd Kitty van der Mijll Dekker benaderd, die haar opleiding aan het prestigieuze Bauhaus in Duitsland had genoten. Zij ontwierp bijvoorbeeld gelegenheidsdamast voor het Provinciehuis in Arnhem (1954).

Van Dissel voerde in 1957 ook tafeldamast uit naar ontwerp van Graficus Dirk van Gelder. Het damast, een opdracht van de Provinciale Staten van Zeeland, heeft een patroon van vissen, schaaldieren, wieren, netten en het wapen van Zeeland.

Veel van hun textiel, damast en linnen is momenteel aanwezig in het Textielmuseum en het Rijksmuseum.

In augustus 1963 fuseerde Van Dissel met Van den Briel en Verster. In 1971 werd de fabriek gesloten.
Bron https://www.kunstbus.nl/cultuur/linnenfabrieken-van-dissel.html (aangevuld en gegevens gecheckt)

Foto hieronder: dominee E.J.F. van Dissel.

Oorlogs-bevrijdingsverslag

Problemen van bedrijven om op te starten na de bedrijving
Verslag van Linnenfabrieken E.J.F. van Dissel & Zonen N.V.
Uitgewerkte tekst onder plaatje

1944


Zaterdag 2/9/1944.  
Terugtrekken der Duitse troepen ;  ziekenwagentjes, auto's, wagens, fietsen. 

Zondag 3/9 Idem. 

Maandag 4/9,
Bombarderen spoorlijn, vliegveld, enz, door Engelsen. Veel explosies ; mensen durven niet in de fabriek te blijven ; doortrekken Duitse troepen. 

Dinsdag 5/9.

Als Maandag ; voor fabriek geen stroom. Atelier werkt.

Woensdag 6/9. Idem. 

Donderdag 7/9.
Atelier werkt ; fabriek speciaal stroom om voor Duitsers te werken aan drill en handdoeken. 

8/9 - 11/9.
Atelier werkt, fabriek niet ; personeel is bang, omdat door het “geraad der getouwen” [ lawaai van de touwen ] niet kan worden gehoord, of er vliegtuigen in aantocht zijn. 

Dinsdag 12/9,

Goederen en garens geladen voor Duitsers. 

Woensdag 13/9. Idem. 

14, 15 en 16/9.
Niet gewerkt vanwege onrust, explosies ; niemand durft op straat. 

Zondag 17/9.
Luchtlandingstroepen in Son en omstreken. 

Maandag 18/9.
Amerikanen in de stad. 

Dinsdag 19/9.
Bombardement ; fabriek ruiten, bleekerij ruiten, woonhuis 

20,21,22, 23/9.
Niemand komt in fabriek, kantoor of atelier. Wachtgeldregelîng ingevoerd. 

25, 26, 27, 28/9,
Gedeeltelijk gewerkt aan puinruimen op bleekerij en fabriek

29 en 30/9.  
fabriek (alleen een klein rantsoen elektriciteit ) Kantoren werken regelmatig. (J.E. van Dissel terug 29/9. )

2/10 t/m 7/10. Iden. 

9/10 t/m 14/10.
Kantoren werken ; fabriek schoongemaakt. Atelier werkt 6 uur per dag. 

16/10 t/m 21/10. Als vorige week. 

23 t/m 29/10.
Atelier werkt 6 uur per dag. Bleekerij en magazijn 7 uur Gedeelte fabrieks personeel in werkverschaffing. Moeilijkheden ; schop; schaftgelegenheid, enz. 

30/10 t/m 5/11. Als vorige week.

7/11 t/m 18/11. Idom. 

16/11 t/m 12/1. Idem. 


1 9 4 5 ...


13/1 t/m 20/1/1945

Alle stroom afgesneden (hebben geen kolen ).

21/1.
Opnieuw klein rantsoen elektriciteit.

15/2
Meesterknecht H. Van Gestel is in 1945 25 jaar in dienst bij linnenfabriek Van Dissel. (Niehe, v.d. Bor I, Valkenburg)

Mededeling levering elektriciteit. ingetrokken ; hierover nog aan het onderhandelen. Diverse wachtgelders gaan bij militaire instanties. Meisjes gaan in andere betrekkingen vooral bij Engelsen. Lonen tot 125 % van mei 1940. Willen allen wat anders doch niet in de fabrieken. Alleen weverij van Dijk, die eigen stroomopwekking heeft, werkt. 

24/2.

Elektriciteit voor bleekerij weer toegestaan. Trachten elektriciteit te verkrijgen voor spoelmachines overdag en daarna 's nachts te weven. 

5/3.
Hierover meermalen naar Tilburg geweest en onderhandelen met R.T.B. en College van Commissarissen. Nog geen toestemming. 


pagina 2 


21/3 /1945

Eindelijk toestemming gekregen om overdag 1 1/2 P.K. te gebruiken teneinde de getouwen, die na meer dan 7 maanden hebben stilgestaan, te laten proefdraaien. Vermoedelijk zal ons per 3 April 30 P.K. worden toegewezen om overdag de spoelmachines en een 20-tal smalle getouwen te laten lopen en des nachts enkele brede getouwen en de sterk en zettelmachine.

3/4.

Eerste 10 ton zuiggasnootjes en 20 ton cokes gekregen. Vergunning tot gebruik van 30 P.K. van 12 - 6 uur.
Vergunning tot gebruik van 30 P.K. van 23 - 6 uur.
Overdag spoelmachines, sterkmachine, Zettelmachines en ongeveer 15 smalle weefgetouwen.
's Nachts ongeveer 12 breede getouwen en ongeveer 10 smalle getouwen.

Eerste getouw en weer gelopen.

's Nachts 15 % toeslag op de lonen. Wij zijn de eerste fabriek in Eindhoven, die overdag werken (behalve Weverij van Dijk ; eigen stroom) 

15/4.

Vergunning tot gebruik van 30 P.K. van 6 - 12 uur en tussen 12- 6.30 uur [18.30 uur] 

12 breede getouwen 's morgens 396 get. uren.

20 smalle getouwen 's middags 600 get. uren. 

Betekent 33 % van onze capaciteit. 

Zeer onaangenaam is, dat stroom zo vaak uitvalt. 

75 % capaciteit wevers is normaal ; 1e wever 47 % ; 2e wever 46 % ; 3e Wever 50 %; 4e wever 54 %. 

4 mei tot 7 juni 1945 

Niet gewerkt met behoud van loon, 

Sigarenfabrieken werken 9%, met / vanaf 1 Juni 1945 18 %.

8 en 9 mei 

Niet gewerkt (feest) Vrijdagmorgen 11/5 morgenploeg niet gekomen ; laten zeggen Zaterdag werken ; is gebeurd. Bij uitbetaling van die Vrijdagmorgen kwestie met wevers, die wel gewerkt hadden (wilden ook nog 1/2 dag vrij ) laten kwestie onder wevers onderling hierover.


Febr. of Mrt. 1945.

Chris Lebeau en v.d. Bosch overleden. 
[Chris Lebeau geboren  Amsterdam, 26 mei 1878 - overleden in concentratiekamp Dachau, 2 april 1945] Chris Lebeau https://socialhistory.org/bwsa/biografie/lebeau


4/6. Werken thans in weverij 48 uren.

Einde verslag. Onbekend wie het geschreven heeft. Met dank aan Frans Dekkers voor kopie.

Linnenfabrieken E.J.F. van Dissel & zonen

geweefgetouw Dissel

Villa Wilgenakker 1907

Onderstaande Villa was het woonhuis van Willem Pieter Jacob W.P.J. van Dissel [1860 - 16 juli- 1921]
Hij was een broer van E.J.F. van Dissel. [1827 - 1922]
Architect was K.P.C. (Karel Petrus Cornelis) de Bazel die ook een deel van het interieur ontwerp
Men kan het nu bijna niet meer voorstellen maar dit is een foto van Kanaaldijk Zuid 7  periode 1908/1909
bron foto's www.hetnieuweinstituut.nl archief Bazel

Boven foto's van de tuin 
Onder: villa met tuinontwerp metrechts boomgaard en daarboven voetbalveld
Vijf ruitjes zijn gelijk aan 10 meter. Breedste punt ongeveer 160 meter
Villa Wilgenakker tot sauna
Na het overlijden W.P.J. van Dissel [Willem Pieter Jacob] verkoopt de familie de villa Wilgenakker. In die periode nog landelijk gelegen en omgeven door linnendroogvelden. Onderstaande bericht komt uit Eindhovensch dagblad van
6 mei 1922

Op Woensdagen 17 en  24 Mei 1922, des n.m. 6 uur,in de zaal van Eindhovensch Mannenkoor, te Eindhoven aan het Stratumseind, voor inzet en toewijzing, ten verzoeke van de Familie W. P.J. van Dissel. 
De moderne, solied gebouwde, -'lieflijk ingerichte VILLA „WILGENAKKER".
(gebouwd onder architectuur van den heer De Bazel) met uitgestrekte, smaakvol aan gelegde tuinen en bouwland, zeer geschikt voor bouwterreinen, alles gunstig aan elkaar gelegen te Eindhoven Stratum aan het Kanaal: samen groot 2,13,50 hectaren.
De huizinge bevat: beneden: vestibule, hall, 4 kamers (waarvan 2 en suite met erkers), keuken, kelder.W. C. met toilette: boven: overloop met balcon, 4 kamers en badkamer met W.C. :daarboven- grote zolder met dienstbodenkamer.
Het pand is voorzien van gasleiding en eigen waterleiding met reservoir en perspomp en van vele ingebouwde kasten.
De tuin is beplant met vele fijne fruitboomen en sierhout. 

De koper is Othon Mathieu Eugène Loupart en zijn vrouw E.M,de Bont. In 1916 trad hij in dienst bij de Inkoopafdeling van Philips en werd in 1928 een der directeuren van de N.V. Philips.
Op 13 mei 1940 week Loupart uit naar Engeland op een Brits oorlogsschip, samen met de Philips top: Anton Philips, Frans Otten, en Herman van Walsem en gelijktijdig met de Nederlandse regering. Lees meer hierover op: https://nl.wikipedia.org/wiki/Othon_Loupart
Na zijn pensionering werd hij in 1957 Commissaris bij N.V. Philips.
Loupart overlijd op 13 augustus 1962 op 71 jarige leeftijd. Zijn adres was toen nog Kanaaldijk Zuid 7. Wel had Loupart in 1936 ook het landgoed 's-Heerenvijvers bij Oirschot gekocht.  
Onbekend is wanneer de familie de villa verkocht hebben.

Het pand is verwoest in 1979 /198? door in brand in de sauna die later in de villa gevestigd is.
In de periode rondom 1979 was het een "sauna for men" volgens eindhoveninbeeld.com
Onduidelijk is of het onderstaande groene blokje nog de overblijfselen zijn van de Villa Wilgenakker.

foto boven: Villa Wilgenakker in de jaren 70tig, de mooie tuin en de statuur van de villa zijn verdwenen.
Kanaaldijk Zuid 7 eindhoven
Hoezee voor O.M.E. 
Philips plaatje bij afscheid van O. M. E. Loupart bij zijn 65 jarig pensioenering